Trẻ ứng xử bất thường – cha mẹ cần đặc biệt cảnh giác nếu không muốn hối hận

Không có gì ngạc nhiên khi trẻ nhỏ thường xuyên phạm lỗi, thậm chí là lặp đi lặp lại. Đó là cách chúng tự học được quy chuẩn về hành vi – hành vi nào được chấp nhận và ngược lại. Nhưng đôi khi, bạn khó có thể nhận biết được liệu hành vi của con có bình thường hay là chúng đang gặp phải vấn đề nghiêm trọng về thái độ ứng xử.

Dưới đây là một số dấu hiệu báo động con bạn có thể đang gặp rắc rối về hành vi ứng xử

- Gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc của mình: Nếu con bạn không thể kiểm soát được cơn tức giận, bực bội hay thất vọng một cách phù hợp nhất thì có nghĩa chúng đang có những vấn đề về mặt kiểm soát cảm xúc riêng. Với những trẻ dưới độ tuổi đi học, những hành động này diễn ra thỉnh thoảng và bộc phát là bình thường, nhưng với những  trẻ lớn hơn, chúng cần có khả năng kiểm soát hành vi tốt hơn.

- Gặp khó khăn trong việc kiềm chế sự bốc đồng: Khả năng này sẽ phát triển theo thời gian một cách từ từ. Một đứa trẻ dưới độ tuổi đi học không thể kiềm chế được những hành vi bạo lực hoặc một đứa trẻ đang trong độ tuổi dậy thì không thể kìm chế được việc hét toáng khi tức giận thì chúng đang gặp vấn đề nghiêm trọng về hành vi.

- Không tuân theo kỷ luật: Thường thì khi trẻ sẽ mắc lỗi nhiều lần nếu bạn không nghiêm khắc với chúng Nhưng nếu trẻ vẫn tiếp tục mắc lỗi cho dù bạn áp dụng kỷ luật rất nghiêm thì bạn cần nghiêm túc xem xét thái độ của con.

- Hành vi gây cản trở việc học tập: Con bạn có những biểu hiện gây rối trong quá trình học tập thì đó có thể là dấu hiệu của rối loạn hành vi.

- Hành vi cản trở giao tiếp xã hội: Đôi khi trẻ xích mích với bạn bè là điều bình thường, nhưng nếu điều này làm cản trở việc trẻ giao lưu kết bạn thì đó lại là điều đáng lo ngại. Ngoài ra, trẻ cần biết cách cư xử đúng mực nhất ở nơi công cộng, chỗ đông người.

-Tự làm đau bản thân hay nói nhiều về cái chết: Bất kỳ trẻ nào có hành động tự làm mình bị đâu như lấy dao cắt vào tay, đập đầu vào tường … đều cần được chú ý và đưa đến gặp chuyên gia tâm lý.

- Hành vi về giới tính không phù hợp với lứa tuổi: Nếu bạn quan ngại về những hành vi của con đi quá giới hạn trong vấn đề giới tính, hãy tự tìm hiểu về sự phát triển bình thường và bất thường về giới tính của trẻ.

Hành vi bình thường ở trẻ 4 – 5 tuổi

Trẻ em ở giai đoạn này đang tìm kiếm tiếng nói cá nhân của mình, vì vậy, chúng hay cãi lại bố mẹ và học cách từ chối các yêu cầu của người khác đưa ra. Thông thường, hoặc là chúng sẽ bắt đầu đòi độc lập làm việc gì đó một mình như người lớn hoặc sẽ nũng nịu bố mẹ để mong cầu giúp đỡ.

Đôi khi, trẻ sẽ bộc lộ sự tức giận ra bên ngoài như gào thét hay khóc lóc nhưng chúng dần kiểm soát được cảm xúc một cách tốt hơn. Những hành động cáu giận ở độ tuổi này chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn và không quá nghiêm trọng.

Phạt con ngồi yên một mình trong phòng là hình thức kỷ luật phù hợp nhất với trẻ ở tuổi này, bởi chúng chỉ muốn được bạn chú ý đến. Bạn có thể lờ đi những hành vi không ngoan nhưng ở mức độ không nghiêm trọng của trẻ, vì dụ như khi chúng ăn vạ.

Hành vi bình thường của trẻ 6 - 9 tuổi

Ở độ tuổi này, trẻ sẽ đảm đương nhiều trách nhiệm hơn, chúng muốn có nhiều tự do hơn. Trẻ vẫn cần sự hướng dẫn cẩn thận của cha mẹ để hoàn thành việc nhà, việc học và vệ sinh cá nhân. Trẻ ở độ tuổi này chưa có ý thức kỷ luật đầy đủ là điều hoàn toàn bình thường.

Bởi vì trẻ đang bước đầu học cách tự giải quyết vấn đề và khám phá các hoạt động mới, chúng sẽ gặp khó khăn, chẳng hạn như không hoàn thành được việc gì đó và thất bại. Do đó, chúng cần giúp đỡ để đối mặt với những cảm giác tiêu cực như buồn, lo lắng và việc thiếu kiểm soát lời nói cũng là bình thường.

Việc khen thưởng rất hiệu quả ở giai đoạn này. Hãy khen thưởng khi trẻ làm tốt việc gì và phạt khi trẻ phạm lỗi. Đồng thời, bạn nên cho trẻ cơ hội để thực hành việc đưa ra các quyết định cùng với sự hướng dẫn sát sao.

Hành vi bình thường của trẻ 10 – 12 tuổi

Khi trẻ bước vào độ tuổi này, tính độc lập thường được thể hiện qua thái độ của trẻ với cha mẹ mình. Chúng thường tỏ ra muốn đối đầu và bắt đầu tách dần ra khỏi cha mẹ. Điều này hoàn toàn có thể chấp nhận được.

Chúng còn gặp khó khăn với các kỹ năng xã hội, bất đồng với bạn bè. Đôi khi, trẻ có thể hành động một cách bộc phát và vẫn cần sự chỉ dẫn của cha mẹ về việc suy nghĩ kỹ trước khi nói hoặc hành động. Chúng cũng chưa thể nhận ra hậu quả của những hành động của mình.

Trẻ cần sự quan tâm chú ý của cha mẹ để xây dựng phong thái tự tin trong những năm này. Bạn có thể dùng hình thức thưởng để khuyến khích trẻ biết cư xử đúng mực nhất.

Hành vi bình thường ở trẻ 13 tuổi trở lên

Trẻ ở giai đoạn này thường nghĩ rằng mình lớn rồi, nhưng thực tế chúng vẫn cần rất nhiều sự giúp đỡ để đưa ra những quyết định chính xác nhất. Những trẻ vị thành niên vẫn gặp khó khăn trong việc điều tiết cảm xúc và chưa thực sự hiểu được mình là ai. Không có gì lạ khi chúng gặp gỡ những nhóm bạn khác nhau, thử ra tiệm cắt một kiểu đầu tóc  khá nổi loạn hay phong cách ăn mặc khác lại bởi lúc này chúng muốn khẳng định cái tôi của mình.

Bạn có thể áp dụng phương thức thưởng tiền cho con. Những trẻ lớn tuổi có thể phản kháng lại những quy tắc của bạn thì cũng sẽ có rất nhiều hình thức kỷ luật thích hợp để bạn áp dụng đấy nhé.

Xử lý các vấn đề về hành vi cư xử ở trẻ trong các độ tuổi

Với những hành vi không quá nghiêm trọng ở bé, bạn chỉ cần thay đổi phương pháp kỷ luật một chút là được. Hãy xử sự một cách tích cực nhất có thể như thay vì phạt trẻ do không làm bài tập thì hãy đưa ra phần thưởng để khuyến khích trẻ hoàn thành công việc tốt hơn.

Với những hành vi nghiêm trọng hơn, bạn cần sự giúp đỡ của các chuyên gia và bác sĩ tâm lý.

Nguồn: VNExpress