Những điều cần biết khi cho bé ăn dặm

Sữa mẹ là thức ăn đầu tiên và tốt nhất đối với trẻ trong 6 tháng đầu, nhưng do trẻ phát triển nhanh, nhu cầu dinh dưỡng dòi hỏi cao hơn vì thế để đáp ứng được như cầu dinh dưỡng, ngoài sữa mẹ, trẻ cần được bổ sung (ăn sam hay ăn dặm).

Cho bé ăn dặm (ăn sam) đó là bắt đầu cho trẻ ăn thêm các loại thức ăn khác ngoài sữa mẹ, thông thường bữa ăn dặm đầu tiên là bột và ăn thêm hoa quả. 

Khi nào nên bắt đầu cho bé  ăn dặm

Trong 6 tháng đầu, nếu mẹ đủ sữa chỉ cần cho trẻ bú mẹ, trong trường hợp mẹ thiếu sữa hoặc phải đi làm thì cho trẻ ăn các loại sữa bột công thức dành cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Từ tháng thứ 6 trở lên do nhu cầu năng lượng cao hơn mà sữa mẹ không đủ cung cấp vì vậy nên  trẻ ăn bổ sung giúp trẻ phát triển, hoạt động tốt và khoẻ mạnh. Từ 6 tháng , lúc này  hệ tiêu hoá của trẻ đã phát triển tương đối hoàn thiện, để  trẻ có thể tiêu hoá được  một số loại thức ăn, đồng thờì  trẻ  có thể với tay cầm nắm  thức ăn cho vào miệng,  thích nhìn người khác ăn ,biết tóp tép nhai nuốt thức ăn vì thế là thời điểm  này thích hợp để cho ăn bổ sung.

Khi trẻ ăn bổ sung( ăn dặm) có nghĩa  là bé tập làm quen với thức ăn mới ( thịt, trứng, cá, rau…) và cách cho ăn, từ bú mẹ đến ăn bằng thìa, từ thức ăn hoàn toàn lỏng là sữa đến thức ăn đặc, mềm, cứng hơn vì thế các bà mẹ cần kiên trì tập cho con quen dần. Trong vài ngày đầu khi mới ăn nên cho ăn bột loãng sau đó đến bột đặc mềm, ăn từ ít vài 3 thìa rồi tăng lên nửa bát, một bát theo lứa tuổi.Tập cho bé làm quen với từng loại thức ăn nhất là khi cho bé ăn thức ăn mới . Khi chế biến thức ăn đảm bảo mềm dễ nhai, dễ nuốt và  thường xuyên thay đổi các loại thực phẩm trong mỗi bữa ăn như sáng ăn bột thịt, trưa ăn bột  cá, tối ăn bột  trứng… hợp với khẩu vị của trẻ,  như vậy không những  cung cấp đủ chất dinh dưỡng mà lại kích thích trẻ  ăn ngon miệng, không bị biếng ăn.

Do trẻ  cần  rất  nhiều chất dinh dưỡng để đáp ứng nhu cầu lớn và phát triển của cơ thể. Vì thế thức ăn bổ sung của trẻ cần  đảm bảo cung cấp năng lượng, đủ các chất dinh dưõng. Muốn vậy, mỗi bữa ăn bổ sung  càn có 4 nhóm thực phẩm sau:

* Nhóm chất đạm: nguồn động vật( thịt, cá, trứng, sữa…), nguồn thực vật (  đậu, đỗ, vừng/ mè, lạc / đậu phộng … ).

* Nhóm chất bột: gạo, mỳ,  ngô, khoai, sắn ….

* Nhóm chất béo: dầu, mỡ, bơ.

* Nhóm cung cấp vitamin, chất khoáng: rau, quả, đặc biệt các loại rau có màu xanh thẫm (rau ngót, rau muống, rau dền, mồng tơi, rau cải.. và các loại quả có màu vàng ( đu đủ, xoài, hồng, chuối..)

Số lượng bữa:

- Số lượng bữa ăn và  lượng  ăn của mỗi bữa  của trẻ trong ngày tuỳ thuộc vào lứa tuổi.

* Trẻ 6-7 tháng : bú mẹ là chính + 1-2 bữa bột và nước quả.

* Trẻ 8-9 tháng : Bú mẹ +2- 3 bữa bột đặc + nước quả hoặc hoa quả nghiền.

* Trẻ 10-12 tháng: Bú mẹ + 3-4 bữa bột đặc hoặc cháo + hoa quả nghiền.

* Trẻ 1- 2 tuổi : Bú mẹ + 3 bữa chính ( cháo) + 2 bữa phụ + hoa quả.

* Trẻ 2- 3 tuổi: 3 bữa chính ( cơm nát) + 2 bữa phụ + hoa quả.

Trẻ trên 1 tuổi nếu không được bú mẹ, nên cho trẻ uống thêm 500 ml sữa bò hoặc sữa đậu nành.

Từ 3 tuổi trở lên cho trẻ ăn cơm như người lớn nhưng phải được ưu tiên thức ăn ( thức ăn nấu riêng) và cho ăn thêm 2 bữa phụ: cháo, phở, bún, súp, sữa

Lượng chất đạm (thịt, cá, tôm, trứng) cho trẻ một ngày là bao nhiêu?

* Trẻ 6-7 tháng: 20-30g thịt (cá, tôm) khoảng 2-3 thìa cà phê băm nhỏ chia làm 2 bữa, nếu ăn trứng: 1/2 lòng đỏ trứng ga hoặc 2 lòng đỏ trứng chim cút.

* Trẻ 8-12 tháng: 60-80g thịt, cá, tôm hoặc 150-200g đậu phụ trong 1 ngày chia làm 3-4 bữa (nếu cho trẻ ăn thịt, cá, tôm thì mỗi loại chỉ cần 20-25g), hoặc lòng đỏ trứng gà/bữa. Một tuần cho trẻ ăn 3-4 quả trứng.

Do mới tập ăn dặm nên bé không ăn được nhiều, các bà mẹ có thể sử dụng các loại bột ăn dặm   vì dễ sử dụng, pha chế tùy số lượng trẻ ăn. Các loại bột ăn dặm có nhiều loại  vị ngọt, vị  mặn, đa dạng của nhiều loại thực phẩm như bột rau củ, bột thịt, bột cá v..v sẽ giúp trẻ làm quen với các mùi, vị ,  như vậy  trẻ quen dần khi  sử dụng các thực phẩm tự nhiên... các loại bột này được chế biến sẵn có thành phần dinh dưỡng thích hợp cho từng lứa tuổi và bổ sung thêm vitamin, chất khoáng. Sử dụng dễ dàng, rất tiện lợi cho các bà Mẹ.

Cách cho ăn:

Khi  mới tập ăn dặm, bé cần được học “ Cách ăn”. Cách chăm sóc bữa ăn cho trẻ quan trọng là thái độ và thực hành của bà mẹ và người chăm sóc trẻ. Dạy trẻ học ăn bằng cách khuyến khích, kiên trì, giúp đỡ để tao không khí ăn uống. Tránh không nên ép buộc trẻ ăn, gây không khí căng thẳng, ồn ào khi ăn.

Muốn biết trẻ đã được ăn uống đúng và đủ chưa, cần theo dõi cân nặng  và chấm trên biểu đồ phát triển, nếu trẻ lên cân đều đặn tương ứng với kênh A trên biểu đồ là  đã được nuôi dưỡng tốt. Còn không lên cân, hoặc tụt cân thì có thể trẻ bị bệnh hoặc nuôi dưỡng không đúng. Cần tìm nguyên nhân can thiệp sớm.

Bác sỹ Celia

Xem thêm bài tin liên quan >>>

Sữa dê và sữa bò khác nhau thế nào?

7 loại thực phẩm mẹ cần tránh khi đang cho con bú

Củ cải: “nhân sâm” vừa bổ vừa rẻ cho trẻ ăn dặm