Những điều "kỳ lạ" về bé sơ sinh

1. Đầu bé trông có vẻ ‘là lạ’?

Khi bé chưa chào đời, xem sách báo hoặc tivi hay nghe bạn bè ‘tám’, bạn mường tượng rằng đầu ‘thiên thần’ trông thật tròn trịa, xinh xắn… Nhưng đến khi bé chào đời, bạn ‘sốc ngược’ khi thấy đầu bé trông có vẻ hơi lạ và có chóp. Sự thật, vì đầu bé có thể đã trải qua nhiều giờ len qua xương chậu của bạn trong quá trình chuyển dạ và sinh nở. Hộp sọ hở giúp bé điều chỉnh linh hoạt hình dạng để có thể chui lọt qua khe sinh, giúp bảo vệ hộp sọ của bé khỏi bị nứt vỡ và tránh tổn thương cho não bộ.

Một số ‘thiếu sót’ khác cũng tạm thời xuất hiện trên cơ thể bé. Ví như: 2 bên cánh mũi có thể hơi hẹp, chất lỏng dưới da khiến mắt bé trông như bị sưng. Và bé sơ sinh thậm chí có thể có một vài vết bầm tím nhỏ trên mặt và người nếu trong quá trình sinh bác sĩ dùng các dụng cụ y tế. Nhưng bạn yên tâm! Rồi ‘tiểu bảo bối’ nhà bạn sẽ nhanh chóng đẹp và đáng yêu.

2. Bé cứ run rẩy và giật mình

Sau nhiều tháng ‘cư trú’ trong tử cung ấm áp của mẹ, bé đã chào đời và bắt đầu làm quen với thế giới. Môi trường mới, nên việc bé bất an và giật mình là hoàn toàn bình thường. Ngoài ra, bé sơ sinh cũng thường có phản xạ giật mình (Moro). Khi bé cảm thấy như bị tuột, bị ngã… bé sẽ vung tay, oằn mình, quay đầu vô điều kiện và nhanh chóng thu tay về. Phản xạ này sẽ mất đi khi bé được 3 tháng tuổi.

Một điều nữa là hệ thông thần kinh đang hoàn thiện của bé cũng sẽ gửi nhiều xung điện đến cơ bắp nhiều hơn mức cần thiết, điều này có thể khiến bạn thấy cằm và chân bé cứ run rẩy. Khi mọi thứ đã được tổ chức tốt hơn sau một vài tuần đầu, bé sẽ bớt run. Bình thường, ‘bệnh run’ này của bé không đáng lo. Nhưng bạn cũng không được chủ quan nhé! Hãy cho bé đi khám bác sĩ ngay nếu thấy bé run, lắc từng cơn hoặc khi bạn chạm vào người và giữ bé, bé vẫn run bần bật.

3. “Cậu bé” to hơn bình thường

Trước khi ông xã bạn tự hào về ‘cậu bé’ to hơn mức bình thường của con trai thì anh ấy nên biết rằng đó chẳng phải là đặc điểm di truyền và cũng chẳng có ‘siêu năng lực đàn ông’ nào quy định kích cỡ của ‘cậu nhỏ’. Sự thật, ‘súng’ của bé đang bị sưng do quá trình sinh nở cũng như sự tích nước trong các mô. Bên cạnh đó, khi mới sinh ra, cơ thể bé vẫn còn nội tiết tố của mẹ. Ở bé trai, nội tiết tố nữ khiến cho tinh hoàn nở lớn, còn ở bé gái, chúng khiến cho ‘môi dưới’ của bé sưng lên. Sự sưng tấy bộ phận sinh dục sẽ mất đi sau vài ngày.

4. Bé lúc nào cũng đói

Những tuần đầu tiên, chưa có kinh nghiệm chăm con nhiều nên bạn cảm thấy dường như bé cần được cho ăn mỗi giờ. Nhu cầu bú mớm thường xuyên của bé cũng là cách tự nhiên để kích thích sữa mẹ xuống nhanh sau sinh. Trẻ bú mẹ cũng có xu hướng ăn nhiều hơn bình thường, bởi vì sữa mẹ được tiêu hóa và hấp thụ nhanh hơn so với sữa công thức.

Nguyên nhân chính của việc bé đòi ăn thường xuyên là do nhu cầu phát triển của bé. Bé sẽ tăng gấp đôi trọng lượng cơ thể sau 6 tháng đầu, đòi hỏi phải nạp vào cơ thể một lượng calorie cực lớn. Bé cũng có những giai đoạn nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt cao, đợt đầu tiên thường diễn ra vào khoảng 4-6 tuần tuổi. Nhưng không phải bất cứ lúc nào bé khóc quấy cũng là đòi ăn, đôi khi bé chỉ cần được bạn vỗ về và ôm ấp mà thôi. Nếu con đã được cho bú trong 2-3 giờ trở lại, hãy thử bế và ôm bé vào lòng để trấn an trước khi cuống cuồng cho con bú.

5. Tay chân bé lạnh ngắt

Trước khi quấn bé trong một chiếc chăn ấm áp, hãy cảm nhận nhiệt độ cơ thể bé. Nếu bạn thấy bé đủ ấm và da dẻ hồng hào thì không có bất thường gì với bé.

Tay chân bé lạnh và nhợt nhạt là do hệ tuần hoàn của bé vẫn đang hoàn thiện, máu được ưu tiên cung cấp đến các bộ phận quan trọng và cần thiết nhất cho sự sống nằm ở phần thân mình bé và àn tay và bàn chân là bộ phận cuối cùng mà máu được cung cấp đến.

Bé có thể cần đến 3 tháng để hệ tuần hoàn nhỏ bé đáp ứng được hoàn toàn cho cuộc sống bên ngoài bụng mẹ.

6. Có máu trong tã của bé

Các hormone nội tiết tố khiến ‘súng’ hay ‘môi dưới’ của bé sưng tấy cũng chính là ‘thủ phạm’ khiến tã của bé có máu. Đừng lo lắng nếu bạn thấy một vệt máu hoặc một đốm bẩn trong tã của bé trong những tuần đầu. Kỳ kinh nguyệt mini này thường chỉ kéo dài trong vài ngày. Đôi khi, thứ mà bạn tưởng là máu có thể là một vệt nước tiểu cô đặc tối màu ở các nếp gấp của tã. Tuy nhiên, vệt máu đỏ tươi là không bình thường và bé cần được chăm sóc y tế.

7. Môi bé bị phồng rộp

Do động tác mút khá mạnh khi bú mẹ và bú bình, môi trẻ sơ sinh dễ bị phồng rộp, sần sùi. Trong một số trường hợp, bé mới chào đời đã có vết rộp trên môi thì đó là kết quả của việc bé mút ngón tay cái ngay từ khi còn nằm trong bụng mẹ. Thực tế, lớp da môi hơi nứt, phồng giúp bé nắm bắt núm ti dễ dàng hơn.

Hiện tượng môi bé bị phồng rộp sẽ mất dần trong một vài tháng sau đó, hoặc có bé bị hôm trước, hôm sau đã khỏi luôn.

8. Bé ị phân lỏng như bị tiêu chảy

Bé bú mẹ thường đi ngoài phân lỏng, màu vàng mù tạt. Trong khi đó, trẻ bú bình thường đi tiêu phân rắn, màu nâu. Có bé đi tiêu hàng chục lần/ngày, nhưng cũng có bé đi tiêu chỉ 2 – 3 lần/tuần. Miễn là bé vẫn tăng cân đều, không đau bụng hay đầy hơi thì việc bé ‘xì xoẹt’ nhiều hay ít là do cơ địa của từng bé, vì vậy, bạn cũng không cần phải quá lo.

Thực ra, cũng khó lòng phân biệt bé đi tiêu bình thường và tiêu chảy, nhất là khi bạn vẫn đang cho con bú. Thông thường, bé bú mẹ thường có nhu cầu ‘xì xoẹt’ ngay sau khi bú (đó là phản xạ dạ dày bài tiết, tức là bất cứ khi nào sữa đưa vào dạ dày thì hệ tiêu hoá của bé đều sẽ tiến hành bài tiết để cân bằng lượng vào và ra). Phân của bé cũng thường lỏng hơn, do đó, bạn hãy làm quen với điều này để xác định được đâu là ‘chuẩn’ bình thường của bé. Nếu ‘chuẩn’ này bỗng thay đổi về tần số và lượng… thì bạn cần đưa bé đi khám bác sĩ càng nhanh càng tốt.

9. Bé khụt khịt, hắt hơi suốt

Trẻ sơ sinh hắt hơi nhiều, nhưng không phải vì chúng đang lạnh hay ốm. Đơn giản, đó là cách bé làm sạch đường hô hấp bị bụi bám tắc nghẽn của mình. Hắt hơi cũng là phương pháp hiệu quả giúp một bên cánh mũi của bé nở ra trở lại. Với những bé bú mẹ, tư thế bú có thể khiến một bên cánh mũi của bé bị ép vào ti mẹ và xẹp xuống, sau khi bú xong, bé sẽ hắt hơi như một phản xạ giúp cánh mũi phồng lên.

10. Da bé khô và bong tróc

Trong môi trường nước ối khi ở trong bụng mẹ, da bé được bảo vệ bởi lớp màng trắng như lớp sáp. Nhưng khi tiếp xúc với không khí, lớp màng này sẽ mất đi và da bé trở nên khô và bong tróc. Bé có thể bị bong da toàn thân, nhưng thường dễ thấy nhất là ở bàn tay và chân. Đừng cố gắng bóc những vảy da bị tróc và cũng không cần tốn kém vào kem dưỡng da cho bé. Tình hình này sẽ không kéo dài quá 1 – 2 tuần đầu sau sinh!

11. Hơi thở của bé có vẻ lạ

Lần đầu làm cha mẹ, bạn có thể sẽ vô cùng bất an khi nửa đêm tỉnh giấc, chạm vào bé và thấy hơi thở của bé có vẻ hơi bất thường. Hãy bình tĩnh! Việc trẻ sơ sinh thở đứt quãng rồi sau đó thở nhanh là chuyện bình thường. Đôi khi, hiện tượng thở đứt quãng là một phần của sự phát triển cơ hoành (cơ điều khiển thao tác hít thở) và hệ thần kinh của bé, bé ngưng thở dưới 20 giây được xem là bình thường. Đến khoảng 6 tuần tuổi, bé mới ổn định được nhịp thở của mình.

Việc bạn lo lắng về Hội chứng đột tử trong lúc ngủ của trẻ là hoàn toàn có căn cứ và dễ hiểu. Hãy đặt con nằm ngửa, cất tất cả đồ chơi, gối ra khỏi cũi và không hút thuốc, nếu con ngưng thở trên 20 giây và chuyển sang tím tái, hãy gọi cấp cứu ngay.

12. Tiếng khóc của bé giống nhau mọi lúc

Bạn nghe ngóng thấy rằng nhiều bà mẹ chỉ cần nghe con khóc là biết con đói, con mệt hay con cần thay tã, nhưng bạn thì thấy tiếng khóc của con mình giống nhau mọi lúc. Nếu bạn vẫn chưa học được ‘ngôn ngữ’ này của bé, hãy kiên nhẫn nhé! Bản năng làm mẹ sẽ dần dạy bạn thôi.