Những thực phẩm dễ gây dị ứng cho bé trong thời kỳ ăn dặm

Người ta đã chiết xuất được một số glycoprotein cụ thể gây dị ứng như Ara h1, Ara h2 và Ara h3 trong lạc; Gal d1, Gal d2, và Gal d3 trong trứng gà; Gly m1 trong đậu nành; Gad c1 trong cá; Pen a1 trong tôm. Các phản ứng dị ứng với các thực phẩm không chứa protein hoặc ít protein là hiếm khi xảy ra.

Sữa

Đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn trong những tháng đầu, khi tập cho bú sữa bò, sữa dê, cha mẹ nên thận trọng vì trẻ có thể dị ứng với protein trong các loại sữa này (biểu hiện thường gặp nhất là nổi mẩn đỏ toàn thân, tiêu chảy). Theo các thống kê cho thấy, có từ 1-7,5% trẻ nhỏ bị dị ứng với các protein chứa trong sữa bò. Do đó, bạn không nên cho trẻ dưới một năm tuổi uống sữa bò nguyên chất do protein trong sữa bò nguyên chất có thể ảnh hưởng đến đường ruột. Với những trẻ bị dị ứng với sữa bò thì không nên thay thế bằng sữa dê vì sẽ gây phản ứng chéo với chất Casein trong sữa bò; hoặc nếu thay thế bằng sữa đậu nành thì lại không giảm được nguy cơ dị ứng là bao, vì có tới hơn 20% trẻ bị dị ứng với sữa bò cũng sẽ dị ứng với sữa đậu nành.

Nhưng sữa chua và phomat nhẹ lại tốt, vì hàm lượng protein trong các sản phẩm bơ sữa này vừa đủ thấp và ít gây ra những vấn đề về dạ dày.

Với thức ăn mới, bạn nên cho trẻ ăn tăng dần từng ít một để cho trẻ quen với thực phẩm. Các chuyên gia dinh dưỡng đã khuyến cáo chỉ được cho trẻ uống sữa có công thức đã bị thuỷ phân hoàn toàn bằng nhiệt hoặc enzyme để làm giảm đi các chất gây dị ứng. Trẻ không được bú mẹ chỉ nên dùng sữa có công thức ít gây dị ứng (hypoallergenic) vì các protein (lạ với cơ thể bé) có khả năng gây dị ứng đã được chia nhỏ và vô hại với trẻ. Tốt nhất, bạn nên thảo luận với bác sĩ để tìm được loại sữa tốt nhất trước khi quyết định đổi sữa cho bé.

Cá, cá biển, hải sản

Hải sản là một loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng nhưng đối với một số người thì các loại hải sản như: Tôm, cua, ghẹ, cá ngừ, cá nhám,... có thể gây dị ứng. Nguy hiểm nhất là một số trường hợp, dị ứng có thể ảnh hưởng tới đường hô hấp gây khó thở, nặng hơn như viêm mũi dị ứng, viêm phế quản dạng hen và phù nề thanh quản gây khó thở. Trong một số ít trường hợp dị ứng thực phẩm có thể gây sốc phản vệ và gây tử vong.

Để đề phòng trẻ bị dị ứng, các mẹ chỉ nên cho bé đồ hải sản từng ít một để thử phản ứng của cơ thể, đừng thấy bé ăn ngon miệng mà để bé ăn nhiều ngay từ những lần ăn đầu tiên. Nếu bé không có biểu hiện bị dị ứng thì mẹ có thể tăng dần lượng hải sản cho bé ăn theo từng bữa nhưng cũng không nên ăn quá nhiều bữa trong một tuần. Cá có thể gây dị ứng ở một số trẻ, cho nên tốt nhất là không cho em bé của bạn ăn cá trước khi bé được 6 tháng tuổi.

Đậu phộng

Đậu phộng và các thức ăn chứa đậu phộng là món ăn không nên cho em bé trong gia đình có tiền sử bị dị ứng ăn cho đến khi em bé ít nhất được 3 tuổi.

Dị ứng đậu phộng là một trong những căn bệnh phổ biến nhất và tác hại của nó cũng không phải là nhỏ. Do đó, trước khi quyết định cho bé yêu của mình ăn đậu phộng , bạn phải cẩn thận cân nhắc xem con mình có bị dị dứng với loại thực phẩm này hay không.

Đậu nành, các sản phẩm từ đậu nành (Nước tương, sữa đậu nành…)

Nếu con của bạn có dị ứng sữa, có thể bé cũng sẽ bị dị ứng đậu nành và bé cần được dùng sữa công thức thủy phân protein thay vì sữa bò hoặc sữa công thức dựa trên đậu nành.

Do ở độ tuổi này, cơ thể bé không thể xử lý hàm lượng mangan cao trong sữa đậu nành (mangan có thể là một chất độc thần kinh cho bé dưới 6 tháng). Một số loại sữa đậu nành có cảnh báo trên bao bì là sữa đậu nành có thể gây hại cho bé dưới 6 tháng tuổi bởi vì nó có chứa mangan cao hơn 50 lần mức được tìm thấy trong sữa mẹ.

Trứng

Có thể trẻ em chỉ bị dị ứng lòng trắng hoặc lòng đỏ trứng, hoặc cả hai. Nguyên nhân là do phản ứng của hệ miễn dịch đối với protein có trong trứng.

Để hạn chế tối đa khả năng dị ứng trứng cho bé tuổi ăn dặm , cần nhớ 2 nguyên tắc: bắt đầu cho bé ăn trứng khi bé ít nhất được 6 tháng tuổi; trứng phải được nấu chín kỹ (không phải lòng đào). Khi bạn cho bé ăn trứng lần đầu, chỉ nên cho bé thử 1-2 miếng để kiểm tra mức độ dị ứng. Nên cho bé ăn trứng riêng biệt với những loại đồ ăn có thể gây dị ứng như cá, lạc, sữa bò… Bằng cách đó bạn sẽ biết được trứng có phải nguyên nhân chính của dị ứng không.

Lúa mì

Nguyên nhân dị ứng lúa mì là do không tiêu hóa được chất gluten có trong lúa mì hoặc ngũ cốc, lúa mạch, lúa mạch đen. Nhiều bà mẹ cho bé sử dụng ngũ cốc hay ăn ruột bánh mì khi bé mới được 6 - 8 tháng tuổi. Điều này thực sự nguy hiểm vì bé có thể dị ứng. Muốn cho bé dùng các sản phẩm chứa bột mỳ, bạn nên đợi đến khi bé lớn hơn 1 tuổi.

Nhận biết khi trẻ bị dị ứng

Những triệu chứng dị ứng thức ăn thường xuất hiện ngay sau khi ăn chỉ trong vòng một vài phút đến vài giờ đồng hồ. Nếu bạn đang thử cho bé của mình ăn một loại thức ăn mới, hãy để mắt đến những triệu chứng sau:

• Phát ban

• Da ửng đỏ

• Khuôn mặt, lưỡi hoặc môi sưng

• Ho hoặc thở khò khè

• Nôn mửa hoặc tiêu chảy, thậm chí cả hai

• Khó thở

• Mất tỉnh táo

Khi gặp những triệu chứng dị ứng nghiêm trọng trên, bạn không nên tùy tiện cho trẻ uống thuốc mà hãy đưa bé đến bệnh viện ngay. Các phản ứng dị ứng trầm trọng có thể gây tử vong rất nhanh chóng.

Một khi đã xác định được những dị ứng cụ thể của trẻ, bác sĩ sẽ cho bạn cách để kiểm soát các dị ứng ở trẻ (thường là loại trừ loại thức ăn nào đó trong chế độ ăn uống của trẻ) và giải quyết những dị ứng bất ngờ.

Lời khuyên

Theo khuyến cáo của các bác sĩ, cách phòng ngừa dị ứng thức ăn tốt nhất ở trẻ sơ sinh là nên cho trẻ bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Nên bắt đầu cho trẻ ăn thức ăn đặc sau 6 tháng và nên có từ 3-5 ngày để tập ăn thức ăn mới, nên bắt đầu với những thức ăn ít có nguy cơ bị dị ứng như dầu mè, rau, thịt lợn, thịt gà, chuối, lê, rau quả (không ăn đậu)… Dầu ăn để trộn vào bột cho bé cũng phải là loại dầu tinh chế dành riêng cho trẻ em vì loại dầu này không còn protein dễ gây dị ứng.

Bạn nên cho bé thử đồ ăn có tiềm năng dị ứng vào buổi sáng, như thế, bạn có thể tìm hiểu phản ứng của con trong ngày.

Trong một ngày, không nên cho trẻ ăn thử 2-3 loại thực phẩm khác nhau vì dị ứng có thể xảy ra ngay sau ăn, nhưng cũng có thể xảy ra sau nửa ngày hay một ngày; lúc đó sẽ khó xác định đâu là nguyên nhân gây dị ứng.

Khi trẻ bị dị ứng và cha mẹ nghi ngờ thủ phạm là một thức ăn nào đó, hãy tạm ngừng việc dùng nó trong vài tuần, sau đó thử lại một lần nữa với số lượng thật ít. Nếu dị ứng lại xảy ra thì điều nghi ngờ đã được khẳng định, cần tránh xa loại thức ăn đó.

Một trong những cách đơn giản mà hữu hiệu nhất để trẻ hạn chế bị dị ứng thức ăn (hoặc có thể dễ dàng truy tìm dấu vết dị ứng thức ăn khi có bất kỳ dấu hiệu lạ nào xảy ra với bé) là bạn nên ghi nhật ký bữa ăn cho trẻ. Việc theo dõi từng loại thức ăn của bé còn giúp điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho hợp lý.

Đôi khi, trẻ bị dị ứng với một loại thực phẩm mà trước đó trẻ từng ăn nhiều lần không sao. Nguyên nhân có thể là thực phẩm được bảo quản không tốt, bị ươn, thiu... Vì vậy, khi mua đồ ăn cho trẻ, nên chọn loại thật tươi, tốt nhất là không qua bảo quản.

Ngoài ra, những trẻ khác nhau sẽ dị ứng với các loại thực phẩm khác nhau. Vì vậy, bạn cũng không nên bỏ tôm ra khỏi chế độ ăn dặm của con mình chỉ vì thấy trẻ hàng xóm dị ứng với loại thức ăn này; vì quyết định vội vàng đó sẽ làm trẻ mất đi một nguồn thức ăn rất tốt cho sức khỏe.