Bà nầu nên kiêng gì sau khi sinh?

Tâm sự của các sản phụ

Chị Nguyễn Thị Vương, Đạ Tẻ, Lâm Đồng vừa sinh con được một tháng. Vốn ăn được, sau khi sinh, chị lại càng thèm ăn. Xem ti vi hướng dẫn cách nấu canh chua cá lóc, chị thèm quá, đề đạt ý kiến với mẹ chồng, nhưng bà gạt đi. “Bà đẻ không được ăn đồ ăn tanh.” Một hôm khác, sau khi đã về nhà mẹ đẻ, mẹ chị xào rau muống, chị khấp khởi mừng thầm. Mâm cơm dọn ra, chị đưa đũa gắp rau muống, mẹ chị nhìn thấy hét toáng lên: “Không được ăn, hoa chuối luộc ở đĩa kia cơ mà”.

Những chuyện giống câu chuyện của chị Vương đã xảy ra trong nhiều gia đình có sản phụ, đặc biệt là những sản phụ sinh con lần đầu. Theo quan niệm xưa, sản phụ trong cữ (khoảng 3 tháng 10 ngày sau khi sinh) không được ăn linh tinh, nghĩa là chỉ được ăn thịt nạc, cá bống kho khô, rau ngót, hoa chuối và bí đao -  những thức ăn được coi là lành dạ. Những thức ăn khác, đặc biệt như hải sản, thịt chó... đều bị cấm. Có người bị cấm ăn cả đậu phụ vì lo rằng đậu bị ngâm chua, ăn vào sẽ đau dạ dày.

Bên cạnh việc bị cấm ăn một số thức ăn thì nhiều sản phụ lại bị nhồi nhét quá nhiều những thức ăn được coi là tốt, là bổ. Chị Nguyễn Quỳnh Hương, thị trấn Tiền Hải, Thái Bình bị mẹ bắt ăn ngày 3 bữa cháo chân giò ninh lá mít non. Lúc đầu thấy ngon, chị còn ăn được. Sau một tuần ngày nào cũng món cũ diễn lại, chị thấy như đang chịu cực hình. Mỗi lần cầm bát cháo lên ăn, chị không muốn ăn vì ngấy. Nhưng mẹ chị không cho chị bỏ bát xuống vì “phải ăn để có sữa cho con bú”.

Một lần chị hỏi căn cứ vào yếu tố khoa học mà sản phụ bị cấm ăn những thứ đó, thì mẹ chị nói: “Không biết, các cụ bảo thế thì nghe thế. Ngày xưa, khi đẻ, thèm ăn lòng, giấu bà đi ăn một bữa lòng non no kễnh bụng. Đến bây giờ, cứ nhìn thấy lòng là sợ, không dám ăn”(!?)  

Bầ bầu sau khi sinh nên kiêng ăn gì?

Cần bổ sung đủ protein và vitamin

Theo GS Nguyễn Đức Vy, Chủ nhiệm Bộ môn Phụ sản -  ĐH Y Hà Nội, hiện nay chưa có công trình khoa học nào chứng minh rằng nếu ăn thức ăn tanh như cá, tôm, đồ biển, khi về già, sản phụ sẽ sợ ăn những thức ăn đó, hoặc sẽ bị trợi ruột (đau bụng).

Bình thường, một người phụ nữ cần 2.000 kcal cho 24 giờ lao động, khi mang thai, cũng người phụ nữ đó, nhưng sẽ cần tới 2.350 kcal cho một ngày, và khi nuôi con, họ cần tới 2.750 kcal trong 24 giờ. Để có được lượng kcal như thế, bà mẹ cần 83 gram chất đạm, 1.000 miligram canxi, 24 miligram sắt, 850 miligram Vitamin A, 100 miligram Vitamin C.

Vậy, ăn gì để có được lượng dinh dưỡng như vậy. GS Vy cho biết, thịt bò, thịt lợn nạc, thịt gà cung cấp nhiều protit và canxi. Các loại thịt có màu đỏ là thực phẩm rất giàu đạm. Phần lớn các loại cá ít đạm vì 70 -  80% là nước.

Trong 9 tháng mang thai, người mẹ có thể tăng 12 kg và nhiều hơn. Trong 3 tháng đầu tăng 3 kg, 3 tháng giữa tăng 3kg và 3 tháng cuối tăng từ 6 kg trở lên. Trong số 12 kg tăng ở mức trung bình đó, có 7 kg sử dụng cho việc phát triển thai, 5 kg còn lại cho dự trữ tiết sữa. Như vậy, sau khi sinh con, bà mẹ cần khẩu phần ăn bổ sung tốt để đáp ứng việc nuôi con.

Ở Việt Nam, thực phẩm chủ yếu là gạo, trong khi đó, cá, thịt, trứng, sữa nhiều protein hơn. Nhưng nếu không đủ protein động vật, vẫn có thể thay bằng protein thực vật như đậu, đỗ, rau xanh và các loại hoa quả chín, đặc biệt nho chín rất tốt, có nhiều vitamin A, B, D và sắt. Các loại rau màu xanh như rau muống, rau ngót, bí rất giàu sắt. Ngoài ra, những thực phẩm như gạo nếp, chân giò cũng giàu protit, có lợi cho sữa.

Thức ăn duy nhất bà mẹ nên kiêng là chất kích thích như cà phê, thuốc lá, ớt cay, đồ chua. Nếu bà mẹ dùng cà phê, thuốc lá, những chất này sẽ gây mùi ở sữa làm cho trẻ không thích, có thể dẫn tới bỏ bú. Theo GS Vy, khoa học đã chứng minh, khi mẹ uống thuốc Tetracyline, chỉ 15 phút sau ở sữa mẹ đã có. Bà mẹ chú ý uống nhiều nước hoa quả, một ngày nên bổ sung cho cơ thể tối thiểu 2,5 lít nước, kể cả canh.

Hạnh Quỳnh