Trọn bộ “bí kíp” chăm sóc trẻ 24 giờ đầu sau sinh

Những thiên thần bé nhỏ nhưng đầy quyền lực ấy chỉ khóc một tiếng thôi là biết bao nhiêu người lo lắng. Mẹ mới sinh càng thêm căng thẳng vì lóng ngóng không biết xử lý ra sao. Rồi biết bao vấn đề như con thức chơi đêm, con bị trớ, con không bú mẹ, con mấy ngày không đại tiện.

Có rất nhiều những vấn đề mẹ cần chú ý trong 24h đầu sau khi sinh bé, những vấn đề chẳng biết khi nào mới kết thúc để mẹ được một ngày nghỉ ngơi giữ sức. Mẹ hãy chuẩn bị tâm lý cùng kiến thức thật kỹ càng, để 24 giờ đầu tiên hai mẹ con ở cùng nhau tại nhà sẽ trở thành trải nghiệm đáng nhớ chứ không khủng khiếp.

Ghi nhớ 1: Thói quen bú sữa của con

Dạ dày của trẻ sơ sinh rất nhỏ. Dạ dày của trẻ chỉ có thể chứa được 30 – 90ml sữa mỗi cữ bú, và cứ 2-3 tiếng bé sẽ bú một lần. Tùy từng trường hợp sẽ có bé bú nhiều hơn hoặc ít hơn lượng đó.

Mẹ cũng cần chú ý đến dấu hiệu như bé đói. Một số bé khóc rất to, một số khác lại hay mút tay, chép môi, quay đầu tìm nguồn sữa mẹ.

Trong vài ngày đầu tiên sau sinh, trẻ sơ sinh sẽ giảm khoảng 7% trọng lượng của cơ thể. Đây là điều hoàn toàn bình thường do bé thải phân su (chất cặn bã tích tụ trong bụng khi bé ở trong tử cung của mẹ). Mẹ đừng vì thấy bé giảm cân mà cố ép bé bú nhiều hơn lượng sữa bé bú. Nên nhớ dạ dày của bé rất nhỏ, bé không có khả năng bú nhiều như các mẹ nghĩ đâu.

Khi đánh thức bé, tuyệt đối không lay người của bé, vì có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh non nớt của bé. Thay vào đó, mẹ hãy cù chân nhẹ nhàng để bé thức giấc. Một lưu ý nữa là tuyệt đối không để bé vừa ngủ vừa bú, và không bú nằm vì sẽ khiến bé sặc sữa rất nguy hiểm.

Trẻ sơ sinh cần được ợ hơi sau mỗi cữ bú để không bị khó chịu bụng. Cách đơn giản nhất cho bé ợ hơi là mẹ bế bé lên tựa vào vai mình, một tay đỡ mông chân bé, tay kia vỗ nhẹ nhàng lên lưng bé.

Bé sơ sinh cũng hay bị nấc. Mẹ đừng quá hoảng hốt vì đây là hiện tượng bình thường do các cơ quan của bé chưa hoàn thiện như người trưởng thành. Nôn trớ cũng như vậy, mẹ đừng quá lo lắng nhé. Nếu bé nôn trớ nhiều kèm khóc liên hồi không dứt thì mới phải đưa bé đến viện.

Ghi nhớ 2: Thói quen đi vệ sinh của bé

Bé bú sữa mẹ hoàn toàn có thể cần đến 5-6 chiếc tã/mỗi ngày. Đối với các bé bú sữa công thức, số lượng tã có thể tăng lên nhiều hơn đó.

Bé bú sữa mẹ sẽ có xu hướng tiêu/tiểu nhanh hơn bé bú sữa công thức, do sữa mẹ dễ tiêu hóa hơn còn sữa công thức cần thời gian lâu hơn để bé tiêu hóa cho hết. Không có số lần cụ thể về việc tiểu tiện của bé bú mẹ, vì bé có thể đi vài lần mỗi ngày (ngay sau cữ bú) hoặc dăm ba ngày mới đi một. Cha mẹ hãy ghi nhớ đặc điểm tiêu/tiểu của bé để tham vấn ý kiến bác sĩ trong các lần kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Trong vòng 24h đầu sau sinh, bé sẽ đi tiêu ra phân su. Phân su của bé sơ sinh có kết cấu và màu sắc khá đặc biệt: đặc, sẫm màu hoặc ngả vàng. Nếu phát hiện phân bé có chất nhầy trắng hoặc chứa sọc/đốm đỏ, cần báo ngay cho bác sĩ vì đây là dấu hiệu bé gặp phải vấn đề về hệ tiêu hóa.

Các chuyên gia khuyến cáo rằng: không có một đáp án chung cho tất cả các bé sơ sinh vì mỗi đứa trẻ sẽ có biểu hiện quấy khóc; nhu cầu bú, ngủ; nhu cầu tiêu/tiểu… khác nhau hoàn toàn. Hãy chú ý quan sát sinh hoạt của bé để phát hiện sớm những thay đổi bất thường vì đây mới là dấu hiệu thay đổivề sức khỏe của bé.

Ghi nhớ 3 – Bé quấy khóc

Sẽ không có gì phải bàn cãi cho sự thật là: bé yêu của bạn chắc chắn sẽ quấy khóc. Nhưng mức độ và thời lượng sẽ thay đổi tùy theo từng giai đoạn phát triển của bé.

Trong những ngày đầu tiên, bé sơ sinh thường khá yên lặng và ngủ nhiều. Tuy nhiên khoảng 2 tuần tuổi, bé sẽ bắt đầu khóc tầm 2h/ngày. Việc quấy khóc này có thể kéo dài cho đến khi bé được 6-8 tuần tuổi rồi giảm dần sau đó.

Dần dần, bạn sẽ làm quen được với việc bé khóc và nhanh chóng tìm ra nguyên nhân, chẳng hạn như: tã ướt, đói bụng, mệt, bé đang không thoải mái… Đối với trẻ sơ sinh, không có khái niệm là “làm hư” hay “nuông chiều” bé đâu! Vậy nên ngay khi bé khóc, bạn hãy lập tức ôm ấp, vỗ về và làm dịu bé bằng cách đáp ứng nhu cầu của bé.

Nếu bé khóc mà bạn không rõ lý do, hãy ghi nhớ điều này “mọi bà mẹ đều có khả năng gặp phải vấn đề này, ngay cả những chuyên gia nhi khoa cũng vậy! Vì có những lúc nhu cầu của bé là rõ ràng, nhưng cũng không ít khi bé khóc không biết vì đâu!”. Vì thế, hãy đừng quá lo lắng, áp lực mẹ nhé!

Ghi nhớ 4 – Giấc ngủ của bé

Trẻ sơ sinh ngủ 16-18h/ngày. Có những bé thích được quấn chặt khi ngủ vì gợi nhớ đến cảm giác ấm áp, chật chội trong bụng bẹ.

Luôn đặt bé nằm ngửa khi ngủ, đồng thời tránh để chăn/mền bung, quần áo, đồ chơi, gối hơi… xung quanh khu vực bé ngủ để tránh hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh. Không bao giờ để bé ngủ một mình trên ghế/giường vì luôn có nguy cơ bé bị té ngã ngay cả khi bé chưa biết tự lật.

Cần quan sát các biểu hiện dưới đây để kịp thời tham vấn ý kiến bác sĩ nhi khoa:

– Thở gấp

– Thở khò khè liên tục

– Hơi thở của bé nặng nhọc

– Cơ ngực & cổ của bé co rút khác thường

– Hai cánh mũi phồng to do phải cố gắng hít thở

– Ngưng từ 10-15s giữa các nhịp thở